“Αν και το κράτος μας έχει εισπράξει ενδιάμεσα (μετά την «εισβολή» του ΔΝΤ) περί τα 30 δις $ από ιδιωτικοποιήσεις, έχουμε σήμερα το υψηλότερο δημόσιο χρέος από την ίδρυση της Δημοκρατίας…...Είμαστε εναντίον του «αχαλίνωτου» καπιταλισμού.
Ποιος κερδίζει από τη σημερινή ανάπτυξη της χώρας μας; Οι εισοδηματικές ανισορροπίες στην Τουρκία είναι πλέον τεράστιες. Ταυτόχρονα, παρά την ανάπτυξη του ΑΕΠ μας, η απασχόληση παραμένει υποτονική. Αυτό το φαινόμενο μου ήταν καινούργιο μέχρι σήμερα: η οικονομία αναπτύσσεται, παράλληλα με την αύξηση της ανεργίας” (K.Kilicdaroglu, πρόεδρος του κόμματος της αντιπολίτευσης CHP).
Τα παραπάνω, χαρακτηριστικά για τις «μεγάλες επιτυχίες» των μεθόδων του ΔΝΤ (απελευθέρωση των αγορών, αποκρατικοποιήσεις, άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων κλπ), εκφράστηκαν σε συνέντευξη του τούρκου πολιτικού στοSpiegel, κατά την οποία, μεταξύ άλλων, υπήρξε προσπάθεια διαφοροποίησης των «εθνικιστικών» συναισθημάτων των δύο χωρών: “Εμείς στην Τουρκία έχουμε μία διαφορετική έννοια του εθνικισμού, σε σχέση με τη δική σας στη Γερμανία. Ο εθνικισμός μας δεν βασίζεται σε φυλετικά κριτήρια, όπως ο γερμανικός, αλλά σε μία συλλογική, θετική στάση απέναντι στο κράτος μας”, ισχυρίσθηκε ο πρόεδρος τουCHP (προφανώς δεν μπορούσε να τοποθετηθεί διαφορετικά, λόγω της έντονα «πολύ-πολιτισμικής», πολυφυλετικής δομής της γείτονας χώρας).
Ίσως εδώ οφείλουμε να επιστήσουμε την προσοχή στο ότι, η Παγκόσμια τράπεζα και το ΔΝΤ, το «εκτελεστικό» της όργανο» κυριολεκτικά και μεταφορικά, ο διεθνής σύνδικος πτώχευσης, δεν κερδίζουν μόνο από τους τόκους των δανείων που εγκρίνουν αλλά, κυρίως, από τις αμοιβές των υπηρεσιών που παρέχουν, οι οποίες είναι αρκετές δεκάδες εκατομμύρια $ - ενώ το καρτέλ, οι έμμεσοι εντολείς του ΔΝΤ δηλαδή, από τη «λεηλασία» των «τοπικών» επιχειρήσεων (ιδίως των εξαιρετικά κερδοφόρων κοινωφελών, όπως η ΔΕΗ, η ΕΥΔΑΠ, η ΕΥΑΘ κλπ).
Ανεξάρτητα από όλα αυτά, εμείς τουλάχιστον δεν φαίνεται να αποφεύγουμε τη «δύση του ήλιου», η οποία θα μας «βυθίσει» μεταφορικά σε μία διαρκή «Νύχτα των Κρυστάλλων» (πρόκειται για τη νύχτα της 9ης Νοεμβρίου του 1938, κατά την οποία έλαβε χώρα το πρώτο μαζικό «πογκρόμ» εναντίον των Εβραίων στη Γερμανία – ονομάστηκε έτσι, επειδή οι ναζί έσπασαν όλες τις βιτρίνες των καταστημάτων των μισητών «εχθρών» τους). Θεωρούμε με σχετική βεβαιότητα λοιπόν ότι, η Ελλάδα θα βιώσει σύντομα ανάλογες «κρυστάλλινες νύχτες» - κοινωνικές αναταραχές δηλαδή διευρυμένης έκτασης (όσο περισσότερο αργούν, τόσο εκρηκτικότερες θα είναι, σύμφωνα με την «αρχή της συσσώρευσης»), με καταστροφικές συνέπειες, εάν δεν υπάρξουν πραγματικά μέτρα αντιμετώπισηςτης πολιτικής, κοινωνικής, οικονομικής και πολιτισμικής κρίσης.
Πόσο μάλλον αφού οι «συνταγές» του ΔΝΤ εφαρμόζονται για πρώτη φορά σε μία χώρα, η οποία δεν μπορεί να υποτιμήσει το (κοινό) νόμισμα της, ενώ δεν της επιτρέπεται η εύλογη «αναδιάρθρωση» (haircut) των εξαιρετικά δύσκολα «διαχειρίσημων» δημοσίων χρεών της. Άλλωστε, αναφέροντας στο παρελθόν τις εμπειρίες άλλων χωρών (Βραζιλία, Αργεντινή), καθώς επίσης τι ακριβώς σημαίνει μία ενδεχόμενη κρατική χρεοκοπία ή μία, «άδικη προφανώς», «εκδίωξη» της Ελλάδας από τη ζώνη του Ευρώ (θα ήταν καλύτερα να μην είχαμε «εισέλθει», αλλά είναι σχεδόν καταστροφικό να εξέλθουμε») επιθυμούσαμε να αναδείξουμε το αληθινό πρόσωπο των «εισβολέων» – επίσης, το μέγεθος της επερχόμενης «απειλής», πριν ακόμη είναι πολύ αργά για την «αντιστροφή της τάσης».
Δυστυχώς, αν και όλοι γνωρίζουμε ότι οι λύσεις είναι σε άμεση εξάρτηση με το χρόνο (timing), η χώρα μας καθυστερεί τρομακτικά (ελπίζουμε όχι σκόπιμα) στην εφαρμογή ορθολογικών και αποτελεσματικών μεθόδων. Έτσι λοιπόν, δεν αντέδρασε έγκαιρα στη διαφαινόμενη παγίδα ρευστότητας της «δύσης», η οποία ήταν πια ολοφάνερη το καλοκαίρι του 2009, δεν πρόβλεψε την πιστωτική παγίδα, επίσης φανερή την ίδια εποχή, οδηγήθηκε έξω από κάθε λογική στις εκλογές του Οκτωβρίου, «υπεξαιρέθηκε» η ψήφος των Πολιτών της, μέσω ανεφάρμοστων εκ των προτέρων υποσχέσεων, «κατάφερε» να περιέλθει σε αδυναμία δανεισμού (άρθρα μας: Η κρίση των κρίσεων, Διασπορά ψευδών ελπίδων, Η ελπίδα του πληθωρισμού, Ο δρόμος προς το ΔΝΤ, από τον οποίο παραλείψαμε δυστυχώς την «σημαδιακά γεωπολιτική» επίσκεψη του πρωθυπουργού της επεκτατικής, γείτονας χώρας, καθώς επίσης τη βομβιστική ενέργεια στο γραφείο του ίδιου του υπουργού προστασίας του Πολίτη) και σήμερα «καλπάζει» προς την θανατηφόρα παγίδα του χρέους - εισερχόμενη σε μία κινούμενη άμμο, από την οποία είναι σχεδόν αδύνατο να ξεφύγει κανείς.
Αδυνατώντας να κατανοήσουμε πως είναι δυνατόν, εν όψει τόσο «ζοφερών προοπτικών», να ασχολείται «σύσσωμη» τόσο η Πολιτική, όσο και τα ΜΜΕ της χώρας μας, με τις δημοτικές εκλογές και γενικότερα με τη συνήθη «μικροπολιτική» (κομματικές ίντριγκες, «τακτικούς» ανασχηματισμούς κλπ), θα προσπαθήσουμε να αναλύσουμε το πρόβλημα του δημοσίου χρέους, καθώς επίσης τις εναλλακτικές δυνατότητες επίλυσης του.
Η ΠΑΓΙΔΑ ΤΟΥ ΧΡΕΟΥΣ
Τις τελευταίες δεκαετίες όλες σχεδόν οι ανεπτυγμένες χώρες είχαν (συνεχίζουν να έχουν) επικεντρώσει τη «φροντίδα» τους στα ελλείμματα του δημοσίου, με στόχο τη «συγκράτηση» τους σε επίπεδα κάτω του 3% του ΑΕΠ. Μέχρι πρόσφατα, η «τακτική» τους αυτή δεν μπορούσε να θεωρηθεί «εσφαλμένη» - κυρίως επειδή βασιζόταν στην προοπτική της «αειφόρου» (όχι εις βάρος της κοινωνίας και του «περιβάλλοντος»), μεγαλύτερης των ελλειμμάτων ανάπτυξης των Οικονομιών τους, ενώ δεν υπήρχε ο θανατηφόρος ανταγωνισμός της Κίνας.
Σήμερα όμως, γεγονός που αναμφίβολα ανέδειξε η παρούσα χρηματοπιστωτική κρίση, η οποία μεταξύ άλλων λειτούργησε θετικά στην άνοδο «τρίτων» χωρών (κυρίως της Κίνας, αλλά και των υπολοίπων κρατών της BRIC), καθώς επίσης στην μείωση (λόγω «εξαγωγής») των θέσεων εργασίας, σε συνδυασμό με τη «συμπίεση» των αμοιβών των εργαζομένων και τον περιορισμό του «κράτους-πρόνοιας», η «καθολική» ανάπτυξη της δύσης, πόσο μάλλον η «αειφόρος», με την ταυτόχρονη «παραγωγή» θέσεων εργασίας, φαίνεται να αποτελεί παρελθόν – με αποτέλεσμα να μην αρκεί πλέον η ως άνω «συγκράτηση» των δημοσίων ελλειμμάτων.
Τα ελλείμματα, «εκβάλλοντας» προσθετικά στο δημόσιο χρέος, το οποίο δεν είναι δυνατόν πια να περιορίζεται μέσω της μεθόδου της ιδιωτικοποίησης των κρατικών εταιρειών, αφού παραμένουν ελάχιστες πλέον στην ιδιοκτησία των δυτικών χωρών (κυρίως στις Η.Π.Α. και στη Μ. Βρετανία), δημιουργούν ένα τεράστιο πρόβλημα – ειδικά σε εκείνα τα κράτη, τα οποία θεωρούνται υπερχρεωμένα. Πόσο μάλλον όταν είναι πλέον εμφανές ότι, οι «αποκρατικοποιήσεις» των κοινωφελών εταιρειών ήταν λανθασμένες ενέργειες οι οποίες, αφενός μεν συνέβαλλαν τα μέγιστα στην άνοδο της οικονομικής εξουσίας (Ολιγοπώλια), αφετέρου δε στην οικονομική εξαθλίωση μεγάλων κοινωνικών ομάδων.
Είναι λοιπόν εμφανές πια σε όλους, ειδικά στις «αγορές», το ότι πάρα πολλά κράτη έχουν «εγκλωβιστεί» στην παγίδα του χρέους, από την οποία πολύ δύσκολα μπορούν να ξεφύγουν – σε κάθε περίπτωση, όχι με τη βοήθεια της ανάπτυξης, της συνεχούς αύξησης δηλαδή του ΑΕΠ τους. Επομένως, τόσο η διατήρηση, πόσο μάλλον η καλυτέρευση του βιοτικού επιπέδου των Πολιτών τους, δεν φαίνεται να αποτελεί μία ρεαλιστική προοπτική για τις περισσότερες από αυτές.
Εάν δε αυξηθούν τα βασικά επιτόκια εκ μέρους των κεντρικών τραπεζών (κάτι που ενδεχομένως θα συμβεί στο μέλλον, με στόχο τη συγκράτηση του πληθωρισμού από τις τεράστιες ποσότητες χρημάτων που έχουν διοχετευθεί στις αγορές για την αντιμετώπιση της κρίσης), η κατάσταση θα γίνει εκρηκτική. ΟΠίνακας Ι που ακολουθεί δείχνει την εξέλιξη του χρέους της Γερμανίας, έτσι ώστε να μην θεωρούμε ότι μόνο η χώρα μας έκανε λάθη.
ΠΙΝΑΚΑΣ Ι: Συνολικό χρέος σε δις €, ποσοστιαίο χρέος ανά κατηγορία, συνολικό χρέος ανά Γερμανό (κατά κεφαλήν), τόκοι σε δις €
Έτος | Συν. Χρέος | Ομοσπονδία | Κρατίδια | Κοινότητες | Κατά κεφαλήν* | Τόκοι |
1950 | 10,00 | 36% | 63% | 1% | 190 € | Ο,01 |
1960 | 29,00 | 53% | 27% | 20% | 520 € | 0,80 |
1970 | 64,00 | 46% | 22% | 32% | 1.073 € | 3,60 |
1980 | 239,00 | 50% | 30% | 20% | 3.881 € | 15,00 |
1990 | 538,00 | 57% | 31% | 12% | 8.514 € | 33,50 |
2000 | 1.211,00 | 64% | 28% | 8% | 14.734 € | 67,80 |
2009 | 1.695,00 | 62% | 31% | 7% | **21.973 € | **63,20 |
* Για σύγκριση, το δημόσιο κατά κεφαλή χρέος της Ελλάδας ήταν 24.280 € στα μέσα του 2009 – σχετικά ελάχιστα παραπάνω από το γερμανικό.
** Πρόβλεψη για το 2010. Οι τόκοι για το 2010 μειώθηκαν κατά 4,6 δις €, χάρη στην Ελλάδα (βλ. άρθρο μας: Η εξέλιξη του πολέμου).
Πηγή: Spiegel
Πίνακας: Β. Βιλιάρδος
Από τον Πίνακα Ι φαίνεται καθαρά η τεράστια αύξηση του δημοσίου χρέους της Γερμανίας, γεγονός που την οδήγησε στην πληρωμή όλο και μεγαλυτέρων ποσών για την «εξυπηρέτηση» του (τόκους). Ειδικά μετά τις ενέργειες διάσωσης των τραπεζών της (προηγούμενες και επόμενες), οι οποίες δέχθηκαν τη μεγαλύτερη όλων «επίθεση» εκ μέρους των Η.Π.Α. (CDO’s κλπ), το δημόσιο χρέος της έχει πλησιάσει πλέον το 80% του ΑΕΠ της - παρά το ότι συνεχίζει να έχει μεγάλα πλεονάσματα στο ισοζύγιο της (τα δεύτερα μεγαλύτερα μετά την Κίνα).
ΜΕΘΟΔΟΙ ΔΙΑΦΥΓΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΓΙΔΑ ΤΟΥ ΧΡΕΟΥΣ
Ο διευθυντής του «εναλλακτικού» ινστιτούτου οικονομικών ερευνών, με έδρα τη Βασιλεία, επεξεργάζεται ένα σχέδιο, με στόχο την «αποχρέωση» της Γερμανίας. Σκοπός του είναι μία ολοκληρωμένη, «ριζική» πρόταση, σχετικά με το πώς θα μπορούσε η Γερμανία να αποπληρώσει εντελώς το δημόσιο χρέος της, ύψους περί το 1,7 τρις €, μέσω της «εισφοράς» ιδιωτικών περιουσιακών στοιχείων (Πίνακας ΙΙ).
ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΙ: Εξέλιξη της ιδιωτικής περιουσίας και των δημοσίων χρεών της Γερμανίας, σε δις €
Έτη / Δείκτες | 1995 | 2008 | Αύξηση |
Καθαρή χρηματική περιουσία | 1.780 | 3.600 | 102% |
Καθαρή ακίνητη περιουσία | 2.850 | 4.600 | 61% |
Δημόσιο χρέος | 998 | 1.641 | 64% |
Πηγή: Ινστιτούτο οικονομικών ερευνών της Βασιλείας
Πίνακας: Β. Βιλιάρδος
Όπως φαίνεται από τον Πίνακα ΙΙ, η καθαρή «χρηματική» περιουσία των Γερμανών, αυξήθηκε περισσότερο από το δημόσιο χρέος. Με τη συνολική περιουσία λοιπόν στα 8,2 τρις €, η «ριζική» εξόφληση του 1,7 τρις € δημοσίου χρέους, θα μπορούσε να εξασφαλισθεί μέσω της «εισφοράς» ιδιωτικών περιουσιακών στοιχείων, ύψους 20%. Η «εισφορά» βέβαια αυτή θα έπρεπε να επιβαρύνει τα κάθε είδους περιουσιακά στοιχεία των ιδιωτών – την ακίνητη περιουσία, τις καταθέσεις και τα επενδυτικά χαρτοφυλάκια. Επειδή όμως στο πλουσιότερο 10% των Γερμανών ανήκει το 60% της συνολικής περιουσίας, κυρίως αυτοί θα επωμίζονταν το μεγαλύτερο βάρος της εξόφλησης του χρέους - γεγονός που το θεωρεί κοινωνικά δίκαιο.
Η πρόταση του οικονομολόγου φαίνεται εν πρώτοις ενδιαφέρουσα (αν και με «σφάλμα», αφού θα έπρεπε να εξαιρέσει εκείνα τα περιουσιακά στοιχεία, τα οποία είναι επιβαρυμένα με δάνεια – τουλάχιστον κατά το ύψος των δανείων), επειδή η εξόφληση του χρέους θα ελάφρυνε τον προϋπολογισμό κατά τα 60 δις € των ετησίων τόκων, με αποτέλεσμα να μειωθούν τόσο οι φόροι, όσο και οι κρατήσεις. Βέβαια, θεωρείται μάλλον «σοσιαλιστική» και μη συμβατή με τις καπιταλιστικές αρχές - αφού «επιτίθεται» αναμφίβολα στο καθεστώς της ιδιοκτησίας, τη βασική αρχή δηλαδή της οικονομίας της ελεύθερης αγοράς.
Εν τούτοις, επειδή έχει εφαρμοσθεί στο παρελθόν, από τον τότε καγκελάριο της Γερμανίας K.Adenauer, ο οποίος θεωρούταν «εχθρός» του κομμουνισμού, δεν έχει αντιμετωπισθεί αρνητικά (το γερμανικό δημόσιο τότε διατήρησε την «εισφορά» μέχρι τη δεκαετία του 70, ταυτόχρονα με τη θεσμοθέτηση υψηλών αφορολόγητων ορίων, έτσι ώστε να επιβαρυνθούν αυτοί οι οποίοι, παρά τον πόλεμο, συνέχιζαν να διατηρούν μεγάλες περιουσίες - κυρίως οι ιδιοκτήτες ακινήτων).
Περαιτέρω, ανεξάρτητα από το ότι η «ελβετική» πρόταση δεν φαίνεται ρεαλιστική στη σημερινή εποχή, παρά το υφιστάμενο ιστορικό πρότυπο, η αναζήτηση τρόπων αποφυγής της παγίδας του χρέους, απασχολεί σε μεγάλο βαθμό τη γερμανική κυβέρνηση – ιδίως επειδή το έλλειμμα παραμένει υψηλό (3,5% του ΑΕΠ), αυξάνοντας το δημόσιο χρέος, ενώ η ετήσια αναχρηματοδότηση του χρέους απαιτεί περίπου 200 δις €, τα οποία αναγκάζεται να δανείζεται κάθε φορά η Γερμανία από τις «αγορές». Κατά την άποψη μας, είναι πολύ πιθανόν να «υιοθετηθεί» η πρόταση αυτή από τη Γερμανία, επειδή αφενός μεν θα ενισχύσει τις ηγετικές βλέψεις της στην Ευρώπη, αφετέρου δε θα δημιουργήσει ένα τεράστιο πρόβλημα στις Η.Π.Α. – «εμβολίζοντας» ενδεχομένως την «επέλαση» στην Ευρωζώνη, μέσω του ΔΝΤ και της Ελληνικής «κερκόπορτας».
Συνεχίζοντας, οφείλουμε ίσως να επισημάνουμε εδώ πως για τους «επαγγελματίες απαισιόδοξους», η κατάληξη της υπερχρέωσης της δύσης φαίνεται προ πολλού δεδομένη. Προβλέπουν λοιπόν, στο απώτερο μέλλον, τη «μεγάλη έκρηξη»: τη νομισματική μεταρρύθμιση στην Ευρώπη. Σε κάποια στιγμή, σύμφωνα με τους ίδιους, θα επικρατήσει το τρομακτικό αυτό σενάριο, οπότε θα αντικατασταθεί τοEURO με το NEURO – με ένα νέο ευρώ δηλαδή, ενδεχομένως με αξία ανταλλαγής Χ:1, με βάση την οποία (Χ) θα μπορούσε να αποσβεσθεί «τεχνικά» το συντριπτικό μέρος των δημοσίων χρεών. Η διαδικασία αυτή φυσικά, θα στερούσε σημαντικό μέρος της ιδιοκτησίας των Πολιτών, όπως και η προηγούμενη (20% εισφορά επί των περιουσιακών στοιχείων).
Η δεύτερη αυτή «μέθοδος» εξόφλησης των χρεών, η «νομισματική μεταρρύθμιση» δηλαδή, θεωρείται μάλλον εξωπραγματική και μη ρεαλιστική σήμερα στην Ευρώπη (ίσως όχι στις Η.Π.Α. ή στην Ελλάδα, εάν «εγκατέλειπε» την Ευρωζώνη), όπως επίσης η πρώτη - παρά το ότι υπάρχει και εδώ το ιστορικό παράδειγμα της Γερμανίας, τον Ιούνιο του 1948.
Εκείνη την εποχή, το απόγευμα μίας Παρασκευής, ανακοινώθηκε η αντικατάσταση του επίσημου νομίσματος με το ΓΜ (DM), εν πρώτοις σε αναλογία 10:1, ενώ δόθηκαν «προκαταβολικά (αργότερα ανταλλάχθηκαν υποχρεωτικά με 400 παλιά μάρκα), περίπου 40 ΓΜ σε κάθε άτομο - την Κυριακή, αφού είχε οργανωθεί προηγουμένως, μυστικά φυσικά, το σχέδιο «Bird dog», όπου τα 23.000 χαρτοκιβώτια με τα νέα χαρτονομίσματα, τα οποία είχαν τυπωθεί στις Η.Π.Α. μεταφέρθηκαν με καράβι στη Γερμανία και τοποθετήθηκαν με 8 ειδικούς συρμούς στο υπόγειο της Ομοσπονδιακής Τράπεζας, από την οποία διαμοιράσθηκαν στις υπόλοιπες. Τότε βέβαια το δημόσιο χρέος της Γερμανίας ήταν 770% του ΑΕΠτης (αν και το μεγαλύτερο μέρος του «αναδιαρθρώθηκε»), ενώ οι συναλλαγές διενεργούνταν κυρίως με τσιγάρα - αφού τα χαρτονομίσματα είχαν χάσει εντελώς την αξία τους.
Ολοκληρώνοντας, εάν
(α) το κράτος δεν μπορεί να επιβάλλει εισφορά στα περιουσιακά στοιχεία των κατοίκων του (πρώτη «λύση»),
(β) δεν έχει τη δυνατότητα μίας νομισματικής μεταρρύθμισης (δεύτερη «λύση»),
(γ) είναι αδύνατον να προβεί σε μείωση του χρέους (haircut, επίσης κατά το ιστορικό παράδειγμα της Γερμανίας), αποφεύγοντας ταυτόχρονα την «ελεγχόμενη πτώχευση» (δηλαδή, τη διοίκηση του από σύνδικο, με κατάσχεση των περιουσιακών του στοιχείων για την εξόφληση των χρεών του),
(ε) παραμένει με έλλειμμα, έχει υψηλό δημόσιο χρέος και επιβαρύνεται με επιτόκια ανώτερα του ρυθμού ανάπτυξης,
ποιοι άλλοι τρόποι απομένουν για την εξόφληση του χρέους του;
Προφανώς ο πληθωρισμός – ουσιαστικά ένα είδος νομισματικής μεταρρύθμισης, σε αργή κίνηση, πολύ πιο άδικο για τις ασθενέστερες εισοδηματικές τάξεις. Είναι όμως κάτι τέτοιο εφικτό για μία χώρα της ζώνης του Ευρώ, ειδικά για την Ελλάδα, εάν δεν προϋπάρχει τουλάχιστον η δημοσιονομική ένωση της Ευρωζώνης; Μπορεί να λειτουργήσει επί πλέον σε έναν «φορολογικό πληθωρισμό» της τάξης του 7% (πληθωρισμός λόγω της επιβολής φορολογικών μέτρων) ο οποίος, σε συνδυασμό με μία εμφανώς «ελλιπή» καταναλωτική συνείδηση, με τη μείωση των αμοιβών των εργαζομένων, με την ανεργία και με την ύφεση ύψους -4%, έχει δημιουργήσει ήδη ένα «εκρηκτικό μίγμα» τεραστίων διαστάσεων σε μία Οικονομία; «Σίγουρα όχι», θα ήταν η αυθόρμητη απάντηση μας.
QUO VADIS, DOMINE;
Εάν στη συνέχεια μας ρωτούσε κανείς που βαδίζει η Ελλάδα, θα «μεταφέραμε» την ερώτηση στην πολιτική ηγεσία μας, με τα ίδια εκείνα λόγια που είπε ο Απόστολος Πέτρος, όταν τον συνάντησε ο Χριστός στο δρόμο, λέγοντας του: «Που βαδίζεις, άνθρωπε;» Όπως γνωρίζουμε, η απάντηση ήταν: «Βαδίζω προς τη Ρώμη, για να με σταυρώσουν ξανά» (υποθέτουμε ότι, ανάλογη θα ήταν και η απάντηση ενός υπεύθυνου πρωθυπουργού, ο οποίος γνωρίζει, όσο κανένας άλλος ίσως, τη δεινή θέση, στην οποία έχει περιέλθει η χώρα του - μετά από τα αλλεπάλληλα, τρομακτικά «λάθη» και «παραλείψεις» όλων των τελευταίων κυβερνήσεων της, συμπεριλαμβανομένης της παρούσας).
Κυριολεκτώντας η, υποκειμενική φυσικά, «θέση» μας, θα ήταν πως οδηγούμαστε με βεβαιότητα στην «ελεγχόμενη χρεοκοπία», αφού δεν φαίνεται καμία απολύτως δυνατότητα ανεξάρτητης «επιβίωσης» της Οικονομίας μας – τουλάχιστον όχι μετά το 2013, εάν εξαιρέσουμε τα θαύματα, την τύχη και τους εξωτερικούς παράγοντες (γεωπολιτικές ανακατατάξεις, ξένα συμφέροντα κλπ).
Επειδή δεν είναι σωστό να μην τεκμηριώνουμε τις απαντήσεις μας, παραθέτουμεακόμη μία φορά τον Πίνακα ΙΙΙ, από τον οποίο πολύ εύκολα συμπεραίνει κανείς τόσο το μέγεθος του προβλήματος, όσο και τη βεβαιότητα μας.
ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΙΙ: Λήξη Ομολόγων, με ημερομηνία καταγραφής 29.04.2010, σε δις €
Έτος | Συνολικά |
2010 | 15,80 |
2011 | 31,30 |
2012 | 31,70 |
2013 | 24,90 |
2014 | 31,60 |
2015 | 21,10 |
2016 | 15,10 |
2017 | 22,10 |
2018 | 9,80 |
2019 | 24,70 |
2020 | 5,30 |
Σύνολο | 233,40 |
Πηγή: Bloomberg (υπάρχουν ακόμη περισσότερα, στα μετά το 2020 έτη)
Πίνακας: Β. Βιλιάρδος
Σύμφωνα με τον Πίνακα ΙΙΙ, η χώρα μας θα χρειασθεί, απλά για την εξυπηρέτηση του υφιστάμενου δανεισμού της έως το 2013, το ποσόν των 103,7 δις €. Στο ποσόν αυτό, θα προστεθούν οι τόκοι και τα μέχρι τότε ελλείμματα των προϋπολογισμών της, τα οποία υπολογίζουμε αισιόδοξα (με ετήσιο μέσον όρο το 6% επί ΑΕΠ 240 δις € για τέσσερα έτη), στα 14,4 δις € Χ 4 = 57,6 δις €. Συνολικά λοιπόν θα απαιτηθούν, στην καλύτερη των περιπτώσεων, 161,3 δις € δάνεια, από τα οποία έχουν εξασφαλισθεί μόνο τα 110 δις €.
Προφανώς, τα 110 δις € δόθηκαν επειδή αποφασίσθηκε η «απομάκρυνση» της Ελλάδας από το διεθνές πιστωτικό σύστημα, λόγω των τεράστιων κινδύνων που προβλεπόταν για ολόκληρο τον πλανήτη – μεταξύ άλλων, σαν αποτέλεσμα των επιθέσεων των κερδοσκόπων εναντίον της, τις οποίες ουσιαστικά προκάλεσε η ανεύθυνη (αν όχι σκόπιμη) στάση της Γερμανίας, αλλά και η «έμμονη ιδέα» της κυβέρνησης μας να αναζητάει παντού δανεικά, αντί να ασχοληθεί με τη λήψη ουσιαστικών «μέτρων» στο εσωτερικό της, ευρισκόμενη στο μάτι του κυκλώνα.
Περαιτέρω, είναι κατά την άποψη μας δεδομένη η μη επίτευξη των στόχων της κυβέρνησης μας - πολύ περισσότερο, επειδή διαφαίνεται ότι ευρίσκεται σε εξέλιξη το ιδιάζων φαινόμενο του στασιμοπληθωρισμού, το οποίο ενδεχομένως θα οδηγήσει σε μία κρίση του κλάδου των ακινήτων.
Η συγκεκριμένη αυτή κρίση, «πυροδοτεί» αμέσως μετά μία μεγάλη τραπεζική (δίδυμες κρίσεις), από την οποία είναι σχεδόν αδύνατον να ξεφύγει μία χώρα, εάν δεν αντιδράσει σωστά και έγκαιρα (ευρίσκεται ήδη σε εξέλιξη). Πόσο μάλλον όταν, ένας από τους σημαντικότερους πυλώνες της Οικονομίας της είναι ο τουρισμός, ο οποίος έχει ακολουθήσει αντίστοιχα πτωτική πορεία - ενισχυόμενη ταυτόχρονα από την παγκόσμια κρίση.
Με δεδομένο τώρα ότι, το «ΔΝΤ-πρόγραμμα» δεν αγγίζει σχεδόν καθόλου τις βασικές «πηγές» των προβλημάτων της Ελλάδας (Ισοζύγιο Εξωτερικών Συναλλαγών, Ανταγωνιστικότητα, Ανάπτυξη κλπ), η οποία παραμένει κράτος-μέλος της Ευρωζώνης, χωρίς πλέον κανενός είδους πλεονεκτήματα (ο δανεισμός της με χαμηλά επιτόκια ήταν, κατά την άποψη μας, το μοναδικό «πλεονέκτημα», ενώ έχει πάψει πλέον να υφίσταται), ο στόχος δεν είναι άλλος, από την προστασία των πιστωτών της χώρας μας, σε συνδυασμό με την εξουδετέρωση τουεκρηκτικού μηχανισμού, ο οποίος ευρίσκεται εντός της - απειλώντας τη σταθερότητα όχι μόνο της Ευρωζώνης (€), αλλά ολόκληρου του χρηματοπιστωτικού συστήματος (για να μην θεωρηθεί ότι «συνηγορούμε» στην έξοδο της χώρας μας από την Ευρωζώνη, τονίζουμε ότι δεν είναι η πλέον σωστή κίνηση - αφενός μεν γιατί πιστεύουμε στην ευρωπαϊκή ιδέα, αφετέρου δε επειδή είναι μάλλον αδύνατον να επιβιώσει σήμερα μία μικρή χώρα, με δικό της νόμισμα, εάν τυχόν γίνει στόχος των διεθνών κερδοσκόπων).
Η διαδικασία αυτή, την οποία έχει αναλάβει να φέρει εις πέρας το ΔΝΤ, έχοντας την απαραίτητη εμπειρία, οδηγεί φυσικά στην ολοκληρωτική απώλεια της εθνικής μας κυριαρχίας, καθώς επίσης στην εξαθλίωση των Πολιτών της χώρας μας – όπως ακριβώς έχει συμβεί σε πολλά άλλα κράτη στο παρελθόν. Ανεξάρτητα από αυτό, τα μεγέθη της Ελλάδας (Πίνακας ΙV) θα διαμορφωθούν ως εξής, με τη μεγαλύτερη δυνατή αισιοδοξία (με ύφεση -3% του ΑΕΠ κατά μέσον όρο, για τα έτη 2010 και 2011):
ΠΙΝΑΚΑΣ ΙV: Προβλέψεις - ΑΕΠ, Έλλειμμα, Δημόσιο χρέος της Ελλάδας, ποσά σε δις €
Μεγέθη | 2009* | 2010 | 2011 |
Πραγματικό ΑΕΠ* | 237,50 | 230,37 | 223,46 |
Έλλειμμα | -32,30 | -18,43 | -11,17 |
Έλλειμμα / % ΑΕΠ | -13,60 | -8,00 | -5,00 |
Δημόσιο Χρέος** | 298,00 | 315,84 | 327,01 |
Δημόσιο Χρέος / % ΑΕΠ | 125,47 | 137,10 | 146,34 |
* Όχι ονομαστικό, αυξημένο πληθωριστικά ή «τεχνητά» (αναμόρφωση κατά 20% που συζητείται)
** Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΣΥΕ, για τις 31.12.2009
Πίνακας: Β. Βιλιάρδος
Με βάση τον Πίνακα IV, το δημόσιο χρέος της Ελλάδας θα είναι το ελάχιστο 147% επί του ΑΕΠ της το 2011 - οπότε θα είναι μάλλον αδύνατον να δανεισθεί από τις αγορές το ποσόν των 60 περίπου δις € που υπολείπονται, εάν υποθέσουμε ότι λαμβάνει ολόκληρο το πακέτο των 110 δις €.
Εκτός αυτού, η μελλοντική ύφεση θα είναι κατά πολύ μεγαλύτερη, αφού η παρούσα «συγκράτηση» της οφείλεται κυρίως στο ότι οι Έλληνες, οι οποίοι στο δεύτερο εξάμηνο του 2010 θα λάβουν σημαντικά χαμηλότερες αμοιβές, κατανάλωναν ήδη από το πρώτο εξάμηνο με τη βοήθεια των αποταμιεύσεων τους – γεγονός που αποδεικνύεται από τις «εκροές» των καταθέσεων στις εμπορικές τράπεζες. Στα τέλη του 2009 οι συνολικές καταθέσεις ήταν 238 δις €, ενώ τον Ιούνιο του 2010 περιορίσθηκαν στα 216,5 δις € - «καταναλώθηκαν δηλαδή 21,5 δις € ή το 9% των αποταμιεύσεων, τις οποίες επί πλέον «στερήθηκαν» οι ελληνικές τράπεζες (με εξαιρετικά δυσμενή επακόλουθα για το μέλλον τους, όπως φαίνεται ήδη από τις «κινήσεις» της Εθνικής Τράπεζας).
ΜΕΡΟΣ Α' ΣΥΝΕΧΕΙΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου